علیرضا تابش، دبیر سی و سومین دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، در نشست خبری مجازی خود که صبح امروز (سه‌شنبه_۲۲ مهرماه) به‌صورت زنده از صفحۀ اینستاگرامی این جشنواره پخش شد، گفت: امسال جشنواره در شرایطی برگزار می‌شود که بحران کرونا تمام جهان را به خود مشغول کرده و در این شرایط ما باید زندگی کودکان ایرانی را از آنچه که هست شادتر کنیم.
وی با اشاره به اینکه شعار امسال جشنواره «هر خانه یک سینما، هر کودک یک داور» است ادامه داد: برگزاری جشنواره در این شرایط تصمیم سختی بود که همکاران ما درنهایت با تقویت زیرساخت‌ها، مشارکت با پلتفرم‌های پخش و همفکری تهیه‌کنندگان آثار کودک و نوجوان و اهالی رسانه و منتقدان اتخاذ کردند؛ به‌طوری‌که امسال ۱۰۷ عنوان فیلم برای اکران آنلاین در ۳۹ باکس تجمیع شده و از تاریخ ۲۷ مهر تا دوم آبان ماه به نمایش درمی‌آید.
تابش تصریح کرد: صاحبان آثار، داوران کودک و نوجوان و منتقدان و اهالی رسانه از ۲۶ مهر می‌توانند با مراجعه به سامانۀ جشنواره بر اساس کدهای تخفیف معین‌شده در حساب کاربری، فیلم‌ها را تماشا کنند اما مشترکین این پلتفرم‌ها و عموم مردم به شیوۀ ثابت می‌توانند شاهد تماشای فیلم‌های این بخش باشند.
دبیر سی و سومین دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان گفت: کودکان و نوجوانانی که به‌عنوان داور در جشنواره سی و سوم ثبت‌نام کرده‌اند بعد از دیدن فیلم‌ها به‌صورت رایگان با مراجعه به بخش داوری نظر خود را ثبت کنند و ما در تدارک هستیم تا طی شش روز برگزاری جشنواره همۀ مخاطبان بتوانند در نظرخواهی موجود شرکت کنند.
وی افزود: جشنواره امسال شامل برنامۀ «شب‌های اصفهان»، «نشست خبری صاحبان آثار در خانه جشنواره»، «نکوداشت ابراهیم فروزش و کامبوزیا پرتوی»، «افتتاحیه و اختتامیه» و نیز «کارگاه‌های بخش ملی و بین‌المللی» است که بر اساس کانال اختصاصی در پلتفرم تیوا هر روز به‌صورت پخش زنده به نمایش درمی‌آیند.
تابش خاطرنشان کرد: کتابخانه ویدئویی که از سال گذشته با هدف بازاریابی و معرفی آثار بنیان‌گذاری شد امسال نیز به‌صورت آنلاین کار خود را ادامه خواهد دارد. این کتابخانه با همکاری پلتفرم‌هاشور برای خرید فیلم برپاست و مراجعین می‌توانند با مراجعه به بخش کاربری از شنبه ۲۸ مهرماه به مدت شش روز با نام کاربری و رمزی که دریافت کرده‌اند ارتباط خود را با پخش‌کنندگان برقرار نگه‌دارند و سفارش خرید بدهند.
دبیر سی و سومین دوره از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان دربارۀ برگزاری المپیاد فیلم‌سازی نوجوانان توضیح داد: چهارمین دورۀ این المپیاد از تاریخ ۲۸ تا ۳۰ مهرماه به‌صورت مجازی با حضور منتورها و اساتید و مربیان در محل مرکز نوآوری صبا در تهران برگزار می‌شود و نوجوانان راه‌یافته به این المپیاد به‌صورت مجازی از سراسر کشور می‌توانند ارتباط مجازی خود را با المپیاد داشته باشند. داوری آثار در بخش بین‌المللی نیز بر اساس لینک فیلم‌ها صورت گرفته است.
وی افزود: داوران امسال جشنواره در بخش سینمای ایران حبیب اسماعیلی تهیه‌کننده، فرهاد توحیدی فیلم‌نامه‌نویس، مهدی خرمیان کارگردان انیمیشن، فریدون عموزاده‌خلیلی نویسنده، ابراهیم فروزش کارگردان، حمیدرضا مدقق منتقدومدرس سینما و پریوش نظریه، بازیگر هستند و داوری بخش بین الملل را نیز پابلو سالوادور از سوئد، صحرا کریمی از افغانستان، شاد شنووا از فرانسه، آیدا پناهنده از ایران، ایرج طهماسب از ایران، پاول گومنیکووس از لتونی، الکساندرا پوشنووا از قزاقستان و بهنام بهزادی از ایران برعهده دارند.
تابش خبر داد: مجموعا ۱۰۷ عنوان فیلم طی شش روز در پلتفرم‌ها به نمایش درمی‌آید که از بین فیلم‌ها دو فیلم ویژه نابینایان و ناشنوایان به‌صورت توضیح‌دار آماده‌سازی شده است و امیدوارم با این کار بخشی از مسئولیت اجتماعی خود را در قبال آنها انجام داده باشیم.
بخش دوم نشست خبری دبیر سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان به پرسش و پاسخ گذشت و خبرنگاران، پاسخ پرسش‌های مفصل خود را به‌واسطۀ صدایی که به‌سختی شنیده می‌شد، از علیرضا تابش گرفتند. مشروح گفت و شنودهای این بخش را در ادامه ازنظر می گذارنید:
بسیاری از کارشناسان معتقدند که جشنواره فیلم کودک و نوجوان از ابتدا با تغییرات مختلف چه به لحاظ ساختاری و چه به لحاظ محل برگزاری روبرو بوده است. شما برای رسیدن این جشنواره به یک ساختار منسجم چه تلاشی کرده اید؟
جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان یکی از مهمترین جشنواره‌های سینمایی در ژانر کودک در منطقه ماست و کار مشخصی که در دوره مدیریتی ما با همراهی عزیزان در سازمان سینمایی و شهرداری اصفهان صورت گرفت این بود که دبیرخانه دائمی جشنواره در اصفهان نهادینه شد و در تفاهم‌نامه‌ای که دو سال پیش منعقد شد به‌صورت جدی این موضوع مورد تأکید قرار گرفت و درنهایت محل برگزاری جشنواره در اصفهان تثبیت شد.
تلاش‌هایی که همکاران ما طی چند سال گذشته برای اعتلای کیفی برنامه‌ها داشتند در به وجود آوردن بخشی از فناوری‌های نوظهور در این جشنواره خود را نشان داد و شیوه برگزاری جشنواره نیز تغییراتی کرد. با برنامه‌ریزی دبیرخانه و همفکری با فعالان، به‌ویژه مرکز توسعه سینمای کودک و نوجوان که متشکل از دلسوزان این ژانر است، همچنین در تعامل با شورای کودک و نوجوان بنیاد فارابی، تلاش شد تا اتفاقات ویژه‌ای در جشنواره رقم بخورد که بخشی از آن قابل‌مشاهده است.
اگر سال گذشته یا پیش‌تر دغدغه عمده رسانه‌ها این بود که چرا فیلم‌ها اکران نمی‌شود و چرا راه‌حلی جدی برای اکران فیلم‌ها اندیشیده نمی‌شود، خوشحالم که اعلام کنم سال قبل به‌استثنای یک فیلم که تحت شرایط خاصی می‌خواست در نوروز ۹۹ اکران شود و به‌واسطه کرونا این امکان میسر نشد، تمام فیلم‌های جشنواره در سینماها اکران شد و امسال نیز در تدارک راه‌اندازی موزه و مرکز اسناد این جشنواره در اصفهان هستیم تا بخشی از یادگاری‌های جشنواره را حفظ کنیم. امیدوارم با تأسیس این نهاد در اصفهان توجه بیشتری به ژانر کودک و نوجوان شود و یادگارها و افتخارات جشنواره در معرض دید مردم و گردشگران قرار بگیرد.
درحالی‌که به‌واسطه ناچیز بودن تولیدات سینمای کودک و نبود اکران هدفمند این تولیدات، بسیاری از اهالی سینما نسبت به‌ضرورت برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان تردید دارند، شما با توجه به شیوع ویروس کرونا چه تدارک خاصی برای اصلاح ساختار جشنواره در نظر گرفته‌اید؟
زمانی دغدغه جدی اهالی رسانه‌این بود که چرا آثار ژانر کودک سفارشی ساز هستند و خوشحالم که باید اعلام کنم امسال رشد فزاینده‌ای در تولیدات سینمایی داشتیم. عمدۀ این آثار با مشارکت بخش خصوصی ساخته‌شده و دغدغه دیگری که طی این سال‌ها مطرح‌شده این است که فیلم‌ها افت کمی و کیفی داشته. در این رابطه نیز باید بگویم هم جوان‌ترهای سینما دارند در این حوزه کار می‌کنند که در حوزه انیمیشن تولیدات موفق آنها را می‌بینیم و در کنار این نسل نو، پیشکسوتان نیز آثار قابل‌تأمل و جذابی را در دست تولید دارند که نوید می‌دهد دغدغه همکارانم در رسانه‌ها درباره سینمای کودک و نوجوان با برنامه‌ریزی‌های شکل‌گرفته و همگرایی نهادهایی مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و آموزش‌وپرورش، این نوع سینما در حل طی روند روبه‌جلو و اطمینان‌بخش‌تری است.
هزینۀ برگزاری این دوره از جشنواره چقدر پیش‌بینی‌شده است؟
به‌رغم افزایش هزینه‌های ارزی و ریالی به‌خصوص در سال جاری، پیش‌بینی‌ای که ما برای هزینه جشنواره داشتیم کاهش‌یافته و به‌طور تقریبی می‌توانم اعلام کنم که هزینه‌های این جشنواره از بودجه متوسط تولید یک فیلم سینمایی قطعاً کمتر است.
به‌هرحال، معرفی یک رویداد آنلاین نیاز به محتوا سازی تصویری و فعالیت‌های جدید دارد و پرداخت حق نمایش فیلم برای سه بار نمایش آثار در پلتفرم‌ها به صاحبان فیلم‌ها و همین‌طور جوایز، بخش اصلی هزینه‌های جشنواره امسال را دربرمی گیرد که هردوی این هزینه‌ها درنهایت به اهالی سینما برمی‌گردد.
این جشنواره در سامانه‌های ایرانی با مشارکت مخاطبان ایرانی و محصول ایرانی به‌صورت فراگیر عرضه می‌شود و امیدواریم که به این واسطه بتوانیم به توسعه سینمای نوجوان کمک کرده باشیم.
دهه نود شاهد رونق ساخت فیلم کودک و نوجوان بودیم و این روند جای امیدواری دارد اما فیلم‌های تولیدشده اغلب در چرخۀ صنعت سینما موفق نبودند. علت چیست؟
سال قبل ۹ اثر سینمایی بلند راه‌یافته به جشنواره در سینماهای کشور اکران شد. امسال به خاطر پاندمی کرونا که ضربه سنگینی به اقتصاد سینما در کل جهان زد راه‌های دیگری برای اکران پیش‌بینی‌شده ازجمله اکران آنلاین که در این زمینه هم هنرمندان و پلتفرم‌ها در کشور ما پیش‌قدم شدند و این نویدبخش آن است که بعد از جشنواره شاهد اکران آنلاین آثار سینمایی باشیم.
معیار انتخاب خانه جشنواره در اصفهان و مشخصاً در تهران چه بوده؟آیا ظرفیت سینما فرهنگ با توجه به قواعدی که برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی وجود دارد مناسبت است؟
یادآور می‌شوم که فیلم‌های مسابقه سینمای ایران در خانه جشنواره در اصفهان و تهران به‌صورت فیزیکی و کاملاً محدود اکران می‌شود و اسامی این ۱۱ فیلم به این شرح است:
«آرزوی زیبا»، کارگردان: علی قوی‌تن، تهیه‌کننده: علی قوی‌تن، بنیاد سینمایی فارابی، «بچه‌گرگ‌های دره سیب»، کارگردان: فریدون نجفی، تهیه‌کننده: مجید برزگر، «بعد از اتفاق»، کارگردان: پوریا حیدری اوره، تهیه‌کننده: شهاب حسینی، «جزیره فضایی (تورنادو۲)»، کارگردان: سیدجواد هاشمی، تهیه‌کننده: سیدجواد هاشمی، «خورشید»، کارگردان: مجید مجیدی، تهیه‌کننده: مجید مجیدی، امیر بنان، «سلفی با رستم»، کارگردان: حسین قناعت، تهیه‌کننده: حسین قناعت، «لوپتو (پویانمایی)»، کارگردان: عباس عسکری، تهیه‌کننده: محمدحسین صادقی، «مسیر معکوس»، کارگردان: ابوالفضل جلیلی، تهیه‌کننده: ابوالفضل جلیلی، بنیاد سینمایی فارابی، «مهران»، کارگردان: رقیه توکلی، تهیه‌کننده: محمد پیرهادی، بنیاد سینمایی فارابی، «نارگیل»، کارگردان: سیدداود اطیابی، تهیه‌کننده: ابراهیم عامریان و «والدین امانتی»، کارگردان: حسین قناعت، تهیه‌کننده: حسین قناعت.
این ۱۱ فیلم سینمایی در مدت شش روز در سینما فرهنگ با حضور تعدادی از عوامل فیلم‌ها و مخاطبینی که به نوعی از طرف دبیرخانه جشنواره دعوت می‌شوند به نمایش درمی‌آید و شیوه‌نامه‌های بهداشتی تهیه‌شده که در تمام سینماهای کشور لحاظ می‌شود در اینجا نیز لحاظ خواهد شد.
تعداد کم این فیلم‌ها در کنار برنامه‌ریزی نمایش آن طی شش روز به‌اضافه رعایت دستورالعمل‌ها نگرانی‌ها را برطرف می‌کند و علت انتخاب سینما فرهنگ به‌عنوان خانه جشنواره در تهران این است که این سینما متعلق به بنیاد سینمایی فارابی است و این امر مدیریت برنامه‌ها را برای ما راحت‌تر می‌کند.
امسال تقاضای داخلی و خارجی برای حضور در جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان کاهش پیداکرده است؟
امسال با ما رشد قابل‌توجه آثار ارسالی در همه بخش‌ها روبرو بودیم و به‌صورت میانگین بالای ۲۰ درصد رشد داشتیم. فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره امسال ۴۰۳ اثر بود درحالی‌که سال گذشته این رقم به ۲۷۷ اثر می‌رسید و با توجه به اینکه برخی فیلم‌ها در چارچوب جشنواره نیستند و خودبه‌خود مشمول پذیرش نمی‌شوند، امسال فیلم‌های پذیرفته‌شده بر اساس مقررات ۳۲۵ اثر و فیلم‌های راه‌یافته به بخش ملی نیز ۱۰۱ اثر است که درنهایت ۱۱ اثر از بین این آثار برای بخش نمایش فیزیکی انتخاب شدند.
در چهارمین المپیاد فیلم‌سازی نوجوانان نیز ما با رشد چهار برابری آثار روبرو بودیم و درمجموع ۸۴۲ اثر در بخش ایده و فیلم کوتاه به دبیرخانه رسید. از مجموع ایده‌های رسیده ۲۷ ایده و از مجموع فیلم‌های رسیده ۳۶ اثر به المپیاد راه یافتند که در اختتامیه به آنها لوگوهای برتر شامل مدال طلا، نقره و برنز اهدا خواهد شد.
با توجه به اینکه فراخوان داوری فیلم‌ها توسط کودکان و نوجوانان امسال متفاوت بود اگر گزینشی در بخش داوران صورت می‌گرفته بر اساس چه معیاری بوده است؟
به دلیل فراگیری جشنواره و برگزاری آن به‌صورت مجازی، کودکان و نوجوانان متولد سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴می‌توانند به‌صورت رایگان در سایت جشنواره ثبت‌نام کنند، فیلم‌ها را ببینند و داوری کنند. ویژگی جشنواره امسال این است که گروه سنی ۵ تا ۱۵ سال از سراسر کشور می‌توانند قضاوت خود را درباره آثاری که روی پلتفرم عرضه‌شده اعلام کنند.
طی این سال‌ها بنیاد سینمایی فارابی تلاش کرده تا به‌عنوان تنها نهاد متولی سینمای کودک و نوجوان فعال باشد. این نهاد چقدر در ترغیب بخش خصوصی به مشارکت در برگزاری جشنواره نقش داشته است؟
سیاست‌های بنیاد سینمایی فارابی در کنار سایر نهادها مثل آموزش‌وپرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌تواند تسهیلگر تولیدات در حوزه سینمای کودک و نوجوان باشد. این ژانر سینمایی برای ما اهمیت قابل‌توجهی داشته به همین دلیل قائم‌مقام بنیاد سینمایی فارابی مدیر بخش سینمای کودک و نوجوان هم هست و ما هر هفته و هرماه به‌طور ویژه فعالیت‌ها را رصد می‌کنیم و مسائل و مشکلاتی که در تولید و اکران سر راه تهیه‌کنندگان و فیلم‌سازان هست اگر نیاز به پیگیری در نهادهای دیگر دارد پیگیری می‌کنیم تا هر تسهیلی نیاز هست صورت بگیرد.
طی سه سال گذشته تولیدات مشترکی با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داشته‌ایم و به فناوری‌های نوین و نوظهور در حوزه صنعت تصویر نیز توجه ویژه کرده‌ایم ازجمله می‌توانم به وب سری اشاره کنم که به‌عنوان یک رسانه جدید به جشنواره اضافه شد. دغدغه اکران نیز برای ما جدی است و در تعاملی که با همکاری شورای صنفی نمایش داشتیم موضوع اکران به نحو مناسبی مدیریت شد به‌طوری‌که سال قبل ۹ فیلم سینمای کودک و نوجوان در سینماها اکران شد.
اگر سال‌های گذشته نگران عدم تولید یا تولید سفارشی بودیم سال قبل و امسال با رشد بالای فیلم‌های راه‌یافته به بخش مسابقه مواجهیم که عمده‌این آثار تولید بخش خصوصی است و تمام تلاش ما این است که از بخش خصوصی حمایت کنیم تا اندیشۀ کسب‌وکاری در سینمای کودک پا بگیرد و فیلم‌هایی که با صنایع جانبی و مرچن دایز در ارتباطند سامان پیدا کنند.
چرا متولیان سینمای کودک با آموزش‌وپرورش وارد تعامل نمی‌شوند چراکه ظرفیت مخاطبی که در آموزش‌وپرورش وجود دارد بسیار بالاست و این می‌تواند سینمای کودک را نجات بدهد. موانع عدم تفاهم چیست که طی این سال‌ها نتوانسته‌ایم سینمای کودک را از کمبود تولید و کمبود مخاطب رها کنیم؟
به گمان من بخشی از این مسئله متأثر از تغییر مدیریت‌ها و عدم ثبات مدیران این وزارتخانۀ مهم است. طی چند سال گذشته چند وزیر تغییر کرده و مدیران بخش‌های مختلف نیز به‌تبع آن دچار تغییر شده‌اند. ما به تمام این دوستان هم پیام‌های شفاف ارسال کرده‌ایم و هم ملاقات داشته‌ایم. دغدغه جدی وزارتخانه آموزش‌وپرورش جشنواره آموزشی فیلم رشد است که بنده به‌عنوان دبیر جشنواره کودک و مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی با همکارانم در جشنواره رشد در بخش‌های مختلف همکاری و تعامل دائمی داریم و به هم به‌خصوص در المپیاد فیلم‌سازی کمک متقابل می‌کنیم اما در مورد جشنواره کودک این مسئله باید در وزارت آموزش‌وپرورش جدی‌تر گرفته شود. این اراده از سوی ما در سازمان سینمایی و بنیاد فارابی و جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان برای تعامل با وزارت آموزش‌وپرورش همواره بوده و هست.
آیا فیلم‌هایی که قرار است به‌صورت آنلاین اکران شود توسط ساترا بازبینی‌شده‌اند؟ اگر آنها قصد ممیزی داشته باشند واکنش شما چیست؟
تمامی جشنواره‌ها تابع مقررات نمایش هستند و طبعاً سامانه‌ها هم در همین راستا عمل می‌کنند. چون امسال سال اول برگزاری جشنواره در قالب آنلاین است امیدوارم به الگویی برای سایر رویدادهای هنری و سینمایی تبدیل شود.
با توجه به شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس، چه ضرورتی به برگزاری جشنواره بود؟
کشور ما این روزها شرایط سخت و غمباری را می‌گذراند و از زمستان سال گذشته تاکنون با حجم وسیعی از اخبار ناگوار در خانواده‌های ایرانی روبرو بوده‌ایم. هر مرگ یک عضو خانواده چهار کودک و نوجوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و وظیفه همه ما این است که در این شرایط به وزارت آموزش‌وپرورش در بخش‌های مختلف فرهنگی کمک کنیم. یکی از اهداف اساسی این جشنواره تقدیر از صاحبان آثار است که از آنها بابت ارسال آثار بیشتر در سی و سومین دوره جشنواره تشکر می‌کنم. این آثار باید توسط هنرمندان و داوران کودک و نوجوان دیده و داوری شوند و انتظار ما این است که خانواده‌ها، والدین، مربیان عزیز کمک کنند که بچه‌ها با مراجعه به پلتفرم‌ها حداقل در این شش روز فضای شادتر و باصفاتری را تجربه کنند.
به‌عنوان کسی که دو دوره دبیر جشنواره فیلم کودک بوده‌اید معتقدید اولویت با جشنواره است یا ساخت فیلم کودک؟ اصولاً جشنواره باید باشد تا فیلم کودک ساخته شود یا فیلم کودک باید ساخته شود تا جشنواره باشد؟
در عرصه فرهنگ با زنجیره‌ای از فعالیت‌ها روبروییم که شامل ایده پرداز، تولیدکننده، سالن نمایش، پلتفرم‌های پخش، جشنواره و ... است و همه این بخش‌های به‌هم‌پیوسته زنجیره فرهنگ و هنر را تشکیل می‌دهند که باید برای ارتقای آن تلاش کرد. در همه جای جهان جشنواره‌ها محل دیده شدن تولیدات سینمایی هستند و سکوی معرفی دستاوردهای هنری به شمار می‌روند ازاین‌جهت به نظرم نمی‌توانیم بگوییم کدام‌یک از مسائلی که طرح کردید بر دیگری برتری دارد.
با توجه به اینکه امسال برای نخستین بار جشنواره به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود چه تمهیداتی برای زیرساخت‌ها اندیشیده شده؟
روندی که طی سال‌های گذشته در حوزه اقتصاد دیجیتال پیش‌گرفته شده نیازمند زیرساخت‌های خاص خود است و خدا را شاکریم که این امکان در بخش خصوصی فراهم‌شده. لذا این جشنواره با همراهی سامانه‌های پخش فیلم برگزار می‌شود و همراهان ما هاشور، تیوا، فیلیمو و نماوا هستند. در وزارت ارتباطات نیز جلساتی برای همفکری داشته‌ایم و کمک‌هایی از رئیس سازمان فناوری اطلاعات گرفته‌ایم که در مجموع می‌توان گفت شرایط مناسبی فراهم‌شده است. امیدوارم کودکان بتوانند طی این شش روز آثار و برنامه‌ها را بر روی این پلتفرم‌ها ببینند.
با توجه به اینکه امسال جشنواره به‌صورت مجازی برگزار می‌شود، بودجه جشنواره چه تغییری کرده است؟
سازمان سینمایی، مؤسسات سینمایی و جشنواره‌های سینمایی طی سه سال گذشته فرایندهای حمایتی و هزینه‌ای خود را شفاف‌سازی کرده‌اند و این اطلاعات در دسترس است. امیدواریم این رفتار برای سایر جشنواره‌های سینمایی و رسانه‌ای و هنری در کشور نیز به یک فرهنگ تبدیل شود.
امسال به‌رغم افزایش هزینه‌های ارزی و ریالی، همکارانم صرفه‌جویی لازم را به‌صورت جدی داشته‌اند و بخش عمده‌ای از هزینه‌ها امسال به‌طورقطع کاهش پیداکرده. قسمت عمدۀ هزینه‌ها نیز به حق نمایش آثار و جوایز اختصاص دارد که همان‌طور که پیش‌تر ذکر شد به خود اهالی سینما برمی‌گردد.
به‌هرحال معرفی یک رویداد آنلاین نیاز به محتوا سازی های تصویر و کارهای جدیدی دارد که همه همکاران ما در دبیرخانه به‌صورت شبانه‌روزی در حال تولید و عرضه آن هستند و این موارد را نیز باید در نظر گرفت.
امسال از چه چهره‌هایی در جشنواره تجلیل می‌شود؟
سی و سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان مفتخر است از دو چهره پیشکسوت و نام‌آشنای سینمای کودک و نوجوان یعنی ابراهیم فروزش و کامبوزیا پرتوی تجلیل به عمل آورد. ضمن اینکه هم‌زمان با بزرگداشت این دو شخصیت، از بسته آثار آنها نیز رونمایی و سپس آن را عرضه خواهیم کرد.
داوران بین‌المللی جشنواره فیلم کودک و نوجوان می‌توانند سفیری برای شناخت ایران و اصفهان در جهان باشند. تابه‌حال بازخوردی از حضور آنها داشته‌اید؟
برگزاری جشنواره هنری در شهرهای مهم تاریخی و فرهنگی هر کشور به توسعه دیپلماسی شهری آن کمک می‌کند و سینما دراین‌بین یک جایگاه ویژه دارد. سینمای کودک نیز همیشه محل توجه منتقدان، رسانه‌ها و هنرمندان بوده و ازاین‌جهت هنرمندانی که به‌عنوان صاحب اثر یا داور در این رویداد حضورداشته‌اند با ظرفیت‌های فوق‌العاده شهر اصفهان و تاریخ و فرهنگ آن آشنا شده‌اند و به این شکل، دیپلماسی شهری در دل جشنواره اتفاق افتاده است.
با توجه به برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین میزان مشارکت پلتفرم‌ها به‌صورت اسپانسر چگونه بوده است؟
ما هم در زمینه فنی و هم محتوایی با این پلتفرم‌ها برای همکاری به توافق رسیدیم و از آنها بابت مشارکت در پرداخت بخشی از هزینه‌های جشنواره نیز تشکر می‌کنم.
اکران فیلم‌های سینمایی در کشور به خاطر کرونا به شکل کج دار و مریزی ادامه دارد تا ارتباط مخاطبان با سینما قطع نشود. سهم کودکان در هفت‌ماهه اول سال از اکران فیلم‌های کودک چه بوده است؟
با جدی‌تر شدن شیوع کرونا ما با همفکری دوستان در شورای تخصصی سینمای کودک فهرستی از فیلم‌های محبوب کودکان را تهیه کردیم و تعدادی که روی پلتفرمی عرضه‌شده بود مشخص کردیم. مالکیت فیلم‌هایی که عرضه نشده بود نیز مشخص شد که برخی متعلق به کانون پرورش فکری بود و همین‌جا از آنان خواهش می‌کنم فیلم‌های جذاب و مهم سینمای کودک را در پلتفرم‌های تخصصی بارگذاری کنند تا مخاطبان بتوانند این آثار را ببینند. بخشی از آثار نیز متعلق به حوزه هنری و ... بود که درنهایت همکاران ما آنها را به تعامل با پلتفرم‌ها برای عرضه آثار ترغیب کردند. بنیاد سینمایی فارابی نیز تعدادی از فیلم‌های خود را عرضه کرد و در مدت شش روز جشنواره نیز دو بخش ویژه رایگان روی پلتفرم‌ها داریم که کودکان می‌توانند آن را ببینند. این بخش‌ها شامل فیلم‌های برگزاری جشنواره طی دوره‌های پیشین و فیلم‌های جذاب و موزیکال است که در یک باکس جداگانه قابل‌دسترسی است.
برگزاری جشنواره‌های فیلم کودک و نوجوان همواره در کشور ما با چالش روبرو بوده. امسال که این جشنواره به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود این چالش‌ها کاهش پیداکرده است؟
چالش اصلی ما امسال پاندمی کرونا است و مبحث پارادایم ذهنی همه ما که باید تغییر کند. طی چند دهه گذشته ما عادت به برگزاری یک شیوه از جشنواره‌ها داشتیم و امسال که کرونا کلاً با هرگونه تجمعی مشکل دارد ما جشنواره را به سمت فضای آنلاین بردیم به‌طوری‌که افتتاحیه، اختتامیه ، کارگاه‌ها و برنامه‌های جنبی و ... به‌صورت مجازی برگزار می‌شود. تغییر پارادایم ذهنی صاحبان آثار چالش مهمی بود که با برگزاری جلسات فشرده و همفکری توانستیم آن را پیش ببریم و اولین جشنواره آنلاین کشور را طراحی کنیم. امیدوارم تجارب ما مسیر راه را برای جشنواره‌های آتی روشن‌تر کند چراکه معتقدم در سال ۱۴۰۰ ما با نسل جدیدی از جشنواره‌ها روبرو خواهیم بود.
چند درصد از فیلم‌های ایرانی جشنواره امسال با حمات خرد یا کلان نهادهای دولتی تولیدشده‌اند و چند درصد فیلم ارگانی در جشنواره حاضر است؟
از مجموع ۱۱ فیلمی که طی مدت شش روز در سینما فرهنگ تهران به نمایش درمی‌آید هشت فیلم توسط بخش خصوصی و سه فیلم با حمایت بنیاد فارابی ساخته‌شده است.
نهادهایی مثل کانون پرورش فکری، حوزه هنری و شهرداری‌ها موظف به توسعه و اکران و تولید اثر در حوزه سینمای کودک هستند ازاین‌جهت بخش عمده‌ای از آثار جشنواره در بخش بلند سینمای ایران در بخش خصوصی تهیه و تولیدشده است.
سینمای کودک شدیداً در تولید محتوا دچار مشکل است. با توجه به موفقیت فیلمی مانند قصه‌های مجید آیا زمینه عملی برای ساخت این‌گونه آثار اقتباسی فراهم‌شده است؟
بخش مهمی از فیلم‌های جدی دنیا متعلق به حوزه اقتباس است و امسال بنیاد سینمایی فارابی از طرحی با عنوان اقتباس سینمایی رونمایی کرد و فراخوان آن را به تهیه‌کنندگان داد. پنج رمان برگزیده توسط پنج تهیه‌کننده پیشنهاد شد که دو تای آن در حوزه سینمای کودک و نوجوان است و امیدوارم شرایط به‌گونه‌ای فراهم شود که رسول صدر عاملی و ابراهیم فروزش بتوانند این دو اثر را بسازند.
شورای کودک بنیاد سینمایی فارابی نیز سایت سینما قصه را راه‌اندازی کرده که در آن نزدیک به ۲۰۰ کتاب موردعلاقه کودکان بارگذاری شده و تهیه‌کنندگان می‌توانند با مراجعه به این سایت قصه موردنظر خود را انتخاب کنند. به عقیده ما نیز یکی از راه‌های ارتقای سینمای کودک توجه بیشتر به اقتباس است.
چرا سینماگران در سال‌های گذشته از کارگاه‌های بین‌المللی استقبال نکردند و چطور می‌توانیم از دل این کارگاه فیلم‌های بین‌المللی بیرون بیاوریم؟ چون در خارج به‌خوبی فیلم سینمایی فانتزی‌ای آموزشی تولید می‌شود اما در ایران کمتر چنین چیزی را شاهدیم.
من در دوران دبیری خودم تلاش کردم برگزاری کارگاه‌های آموزشی را با حضور مدرسان قوی ملی و بین‌المللی تقویت کنم. امسال به این خاطر که کارگاه‌ها آنلاین و مجازی است استقبال خوبی از آنها شده و ثبت‌نام‌ها تعداد قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. امسال چهار پنل تولید مشترک به‌صورت آنلاین در طول برگزاری خواهیم داشت که با حضور فعالانی از سینمای ارمنستان، پاکستان، هنر و صربستان صورت خواهد گرفت و امیدوارم جامعه دانشگاهی، علمی فرهنگی و جوانان نوجو در سینمای ایران اینجا نیز مشارکت داشته باشند.
سال قبل در مناطق کم برخوردار استان اصفهان سینما سیار داشتیم. امسال چطور؟
امسال در هماهنگی‌ای که با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان داشتیم درخواست کردیم تماشاخانه سیار کانون در بخشی از مناطق محروم اصفهان مطابق با پروتکل‌های بهداشتی پخش فیلم داشته باشد. ما دراین‌باره برنامه‌ریزی انجام داده‌ایم و این کار قابل انجام است.
با توجه به اینکه نسل امروز تغییر کرده برای به‌روز شدن فیلم‌نامه‌ها چه اقداماتی انجام‌شده؟
توجه به ذائقه مخاطب امروزی، بخصوص تأثیری که اینترنت بر روی آن گذاشته و در دسترس بودن آثار متنوع سرتاسر دنیا برای آنها چالش جدی تهیه‌کنندگان ماست و تلاش ما این بوده که در گفتگو با صاحبان آثار و تولیدکنندگان این مسائل را مطرح و بررسی کنیم. اتفاق جالبی که سال گذشته در پی برگزاری المپیاد و استفاده از پیشکسوتان به‌عنوان استاد راهنما در کنار نوجوانان رخ داد این بود که آنها با دنیای نوجوانان بهتر آشنا شوند. به نظرم مجموعه کارهای برنامه‌ریزی‌شده تا حدی می‌تواند به ارتباط بین ذائقه نوجوانان با هنرمندان کمک کنند.
همه به اهمیت سینمای کودک واقفیم اما طی سال‌های اخیر با اعتراضاتی درباره حمایت نشدن سینمای کودک روبرو بوده‌ایم به‌طوری‌که برخی از مرگ سینمای کودک حرف می‌زنند. در چنین شرایطی و با توجه به کرونا چه لزومی به برگزاری جشنواره کودک به شکل حضوری بود و چرا باید بودجه‌ای صرف این کار شود درحالی‌که این بودجه می‌توانست به تعدادی از فیلم‌سازان برای تولید اثر و اکران آن تعلق بگیرد؟
سینماگران امسال تعداد زیادی از آثار خود را به دست ما رسانده‌اند که مخاطب منتظر دیده شدن آن است و جشنواره نیز محلی برای این دیده شدن.
جامعه رسانه‌ای و هنری باید تغییر را درک کند. بنده به‌عنوان اولین دبیری هستم که برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین را مدیریت می‌کنم و نقایص و مشکلات احتمالی را نیز می‌پذیرم. این راه متفاوت است و پیش‌بینی‌ها درباره کرونا نیز ثابت نیست که بتوانیم درباره معادلات آن بحث کنیم.
ما بزرگترها نمی‌توانیم حال و هوای کودکان و نسل آشنا با فضای مجازی را درک کنیم و انتقادات درباره وضعیت تولید سینمای کودک نیز قابل‌طرح است. امیدوارم امسال جشنواره پاسخی به بخشی از نگرانی خانواده‌ها باشد و در روزهایی که مردم و کودکان تحت تأثیر اخبار بد و ناگوار هستند برگزاری این جشنواره ولو برای شش روز دنیایی شاد و رنگی برای کودکان ایجاد کند.
با توجه به اینکه قرار بود فعالیت جشنواره محدود به‌روزهای برگزاری نباشد در طول سال برای سینمای کودک چه کردید؟
با شیوع ویروس کرونا فعالیت فیزیکی در دبیرخانه اصفهان تحت‌الشعاع قرار گفت و کار ارزشمند همکاران من در جشنواره و المپیاد این بود که فیلم‌ها و اسناد مرتبط با جشنواره را از اردیبهشت امسال در کانالی اختصاصی بارگذاری کردند به‌طوری‌که با جستجو می‌توانید به انبوهی از مطالب درباره جشنواره و ادوار آن دسترسی پیدا کنید.
اقدام دیگر تهیه کتاب «مهربان‌تر از پرواز» است که به نوعی تاریخ شفاهی ادوار مختلف جشنواره است و به همت آقای معظم و دختر ایشان طی سال ۱۳۹۸ با مراجعه به دبیران ادوار مختلف جشنواره در این سی‌ودو دوره تهیه‌شده. این کتاب حاوی نکات ارزشمندی است و امیدوارم به‌موقع توسط همکارانم عرضه شود و در دسترس عموم قرار بگیرد.
کار دیگری که در تدارک آن هستیم ایجاد موزه و مرکز اسناد جشنواره در اصفهان است.
چه برنامه‌ای برای تولید فیلم‌های آموزشی و عبور از بحران انزوای نسل جدید که به‌تبع شیوع ویروس کرونا پدید آمده دارید؟
وظیفه اساسی جشنواره فیلم رشد مبحث فیلم‌های آموزشی است و ما در جشنواره فیلم کودک و نوجوان وظیفه دیگری داریم که پرداختن به فیلم‌های تخصصی ژانر کودک و نوجوان از بحث دیده شدن و سرگرمی است.
برنامه‌ای برای ترغیب خانواده‌ها به‌منظور توجه بیشتر به سینمای کودک و نوجوان داشته‌اید؟
مجموعه فعالیت دستگاه‌های مرتبط به‌ویژه بنیاد سینمایی فارابی و نهاد جشنواره‌این بوده که فضای سرگرم‌کننده‌تری برای خانواده‌ها ایجاد شود. حسن سینمای کودک این است که خانواده‌ها را هم در برنامه‌های فرهنگی مشارکت می‌دهد اما باوجود کرونا ما از سالن به پلتفرم‌ها کوچ کرده‌ایم و امیدوارم خانواده‌ها در این بخش نیز همراهی بیشتری داشته باشند.
فرهنگسازی تماشای فیلم‌های کودک و نوجوان نیازمند چه اقداماتی است؟
بخشی از ارتباط بین مخاطب و اثر به تولید محتوای بومی برای کودکان و نوجوانان برمی‌گردد. ما در عصر آنالوگ به دنیا آمده‌ایم و کودکان امروزی در عصر دیجیتال دسترسی راحت‌تری به آثار فرهنگی هنری روز دنیا دارند. توصیه می‌شود که بزرگترها خود را با حال و هوای بچه‌ها تطبیق دهند زیرا تسلط آنها به فضای دیجیتال بیشتر است.
مهمترین مسئله ما بومی کردن حق مؤلف و مبارزه با قاچاق آثار است. مخاطبین از کودکی با این موضوع آشنا شوند و جشنواره سی‌وسوم فرهنگسازی برای احترام به حقوق صاحبان آثار را در پیش گرفته است.
تمهیدات جشنواره برای توجه آثار دفاع مقدس و بزرگداشت شهید قاسم سلیمانی چیست؟
پیوند جشنواره فیلم کودک با دفاع مقدس ریشه دار است و جشنواره فیلم کودک و نوجوان هرساله جایزه ویژه‌ای را به نام شهید بهنام محمدی برای فیلم‌های برگزیده حوزه دفاع مقدس در نظر می‌گیرد. درخصوص تولید فیلم درباره شخصیت شهید قاسم سلیمانی جامعه هنری و سینمایی باید با بنیاد شهیدقاسم سلیمانی تعامل و همکاری داشته باشند چرا که این بنیاد برنامه‌ریزی‌هایی برای تولید آثار دارد. باید تلاش شود تا بادغدغه، آثاری در خور شخصیت ایشان ساخته شود.
سال گذشته عوامل فیلم منطقه پروازممنوع باوجود استقبال مردمی معتقد بودند که زمان مناسبی برای اکران در اختیار آنها قرار نگرفته نظر شما درباره جایگاه این دست فیلم‌ها چیست؟
فیلم‌ها طبق جدول نمایش که به همه آنها زمان برابری را اختصاص داده عرضه می‌شوند و دبیر جشنواره نیز به خاطر تلاش‌هایی که تهیه‌کننده و عوامل این فیلم برای دیده شدن آن کردند لوح تقدیر ویژه به آنها اهدا کردند. اساساً فیلم‌ها امسال عرضه متفاوت‌تری دارند که جدول پخش آنها به‌زودی به مخاطبان ارائه می‌شود.
آیا می‌توان در جشنواره سی و سوم اثر تعاملاتی که در دور قبلی جشنواره با کشورهایی نظیر روسیه، پاکستان، عراق و لهستان داشتید مشاهده کرد؟
تفاهم‌هایی به لحاظ رفت‌وآمد انجام‌شده بود که به خاطر کرونا قادر به انجام آن نبودیم اما در کارگاه‌های آموزشی آنلاین آنها مطالبی را عرضه خواهند کرد و پنل های تولید مشترک را نیز خواهیم داشت.
تلاش ما این بوده که در دوران کرونا بخش بین الملل تحت تأثیر برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین مدیریت بهتری شود که بخشی از آن امسال محقق شده است.
با برگزاری جشنواره به‌صورت آنلاین آیا ازنظر میزان فیلم‌های بخش بین الملل تغییر کیفی یا کمی داشته‌ایم و آیا مهمان بین الملل خواهیم داشت؟
اصفهان امسال مهمان بین‌المللی و ملی نخواهد داشت و عمده برنامه‌ها آنلاین است. ۱۴ داور کودک و نوجوان از هند، پاکستان، ارمنستان، مقدونیه، ایتالیا و ایران داوری آثار را برعهده دارند که لینک آثار برایشان فرستاده‌شده و نظر خودشان را بیان می‌کنند.
چهار پنل تولید مشترک را به‌صورت آنلاین برگزار خواهیم کرد. در بخش رقابتی ۳۱ اثر شامل ۱۱ پویانمایی و ۹ فیلم داستانی کوتاه از هفت‌کشور و ۱۱ فیلم بلند سینمایی از هشت کشور داریم. کشورهایی که امسال در جشنواره مشارکت دارند نیز روسیه، آلمان، نروژ، فرانسه، پرتغال، قزاقستان و ... هستند.
ازآنجاکه جشنواره شورونشاط خود را وامدار حضور فیزیکی کودکان و نوجوانان است آیا برگزاری آنلاین می‌تواند راهکار خوبی باشد؟
این نسبت درباره آموزش مجازی نیز برقرار است و شعار اصلی جشنواره می‌کوشد هر خانه را به یک سینما و هر کودک را به یک داور تبدیل کند. در ایام برگزاری نیز مسابقاتی طراحی خواهد شد که امیدواریم به جذب بیشتر کودکان کمک کند و فضایی بانشاط برای تماشای آثار به وجود بیاورد.
خروجی بخش المپیاد فیلم‌سازی نوجوانان چه بوده و آیا تابه‌حال استعدادی از این رهگذر کشف و حمایت‌شده است؟
خوشبختانه بخشی از نوجوانان جدی و علاقه‌مند این رویداد جذب انجمن سینمای جوانان شده‌اند و مشغول فیلم‌سازی هستند. ایده‌های برگزیده سال قبل نیز موردحمایت قرار گرفت و تبدیل به فیلم شد.
در شرایطی که اصفهان و تهران در وضیعت قرمز کرونا به سر می‌برند، اگر این وضعیت ادامه پیدا کند بخش فیزیکی جشنواره چگونه خواهد بود؟
در صورت تمدید تعطیلی مراکز فرهنگی در اصفهان و تهران برای این بخش که برگزاریان به‌صورت حضوری برنامه‌ریزی‌شده، تابع تصمیم ستاد مبارزه با کرونا هستیم و ازآنجاکه داوری و ارزیابی فیلم‌ها پیش‌تر انجام‌شده از این بابت نگرانی نداریم.
آیا برگزاری جشنواره فیلم کودک و نوجوان در معیار شهر دوستدار کودک بودن اصفهان تغییری ایجاد کرده است؟
تلاش شهرداری اصفهان و چند کلان‌شهر دیگر ایران این است که خود را به معیارهای شهر دوستدار کودک نزدیک کنند که این تلاش قابل‌تقدیر است و بخشی از آن می‌تواند برگزاری رویدادهای سینمایی به‌ویژه جشنواره‌ای مثل فیلم کودک و نوجوان در اصفهان باشد. امیدواریم که شهر اصفهان به اهداف خود در این حوزه نائل شود.
انتهای پیام
نظرات